Wat is zwaarlijvigheid?
Zwaarlijvigheid staat gelijk aan een abnormale of overmatige ophoping van lichaamsvet. Het vormt een gezondheidsrisico.
Hoe weet ik of ik zwaarlijvig ben?
Lichaamsgewicht wordt uitgedrukt in kilo’s, gezond gewicht leest men af aan een getal dat rekening houdt met het gewicht en met de lichaamslengte. Dat getal is de zogenaamde Body Mass Index of BMI, die men berekent door het gewicht in kilogram te delen door het kwadraat van de lichaamslengte in meter.
Zo heeft iemand die 70 kg weegt en 1m80 groot is een body mass index van 70 / (1,8)², dus 21,6.
| BMI | Profiel |
|---|---|
| Tussen 18,5 en 24,9 | Gezond |
| Tussen 25 en 29,9 | Overgewicht |
| Meer dan 30 | Zwaarlijvigheid |
Het cardiovasculair risico neemt toe zodra iemands BMI hoger stijgt dan 27; hoe hoger de stijging, des te groter het risico. Een gezond gewicht hebben en houden is in combinatie met lichaamsbeweging en een gezonde, aangepaste voeding een doeltreffend middel om het hart- en vaatrisico te verminderen.
Appel of peer ?
Hoe het lichaamsvet verdeeld zit is van groot belang voor de inschatting van het cardiovasculair risico dat zwaarlijvigheid met zich meebrengt.
Uit onderzoek is gebleken dat mensen met overtollig vet dat hoofdzakelijk om de taille en de buik zit (buikvet, waardoor het lichaam een appelvormige aanblik biedt) een hoger cardiovasculair risico hadden dan mensen van wie het lichaamsvet niet op die manier verspreid zat maar veeleer onder de gordel te vinden was zodat hun lichaam eerder een peervorm krijgt.
Een ruw idee van dat cardiovasculair risico krijgt men door de buikomtrek te meten. Er is gevaar wanneer de buikomtrek bij een vrouw groter is dan 80 cm en bij een man groter dan 94 cm. In die gevallen is het wenselijk een arts te raadplegen om een nauwkeurig cardiovasculair risicoprofiel te laten vaststellen.
Welke oorzaken?
De twee belangrijkste oorzaken van zwaarlijvigheid zijn :
- te rijke en overvloedige voeding;
- gebrek aan lichaamsbeweging.
Enkele cijfers
Zwaarlijvigheid en het gebrek aan lichaamsbeweging zijn waarschijnlijk de twee meest verspreide risicofactoren in de industrielanden.
In België hebben momenteel één volwassene op 2 en één kind of adolescent op 5 een lichaamsgewicht dat een bedreiging vormt voor hun hart. Helaas staan alle verklikkers op rood en wijzen alle gegevens eensgezind op een te verwachten stijging van de cijfers.
In België zit de gemiddelde BMI van de gehele bevolking net onder de grens van het overgewicht (24,9 kg/m²).
Waarom is het zo ernstig?
Zwaarlijvigheid is een geniepige vijand. Enerzijds is het op zichzelf een risicofactor voor hart en bloedvaten, anderzijds werkt ze het optreden van andere risicofactoren in de hand, in het bijzonder de hoeveelheid vetten in het bloed en type 2 diabetes.
Mensen met overgewicht of obesitas, hebben vaker dan anderen een hoge bloeddruk, te veel cholesterol in het bloed of diabetes, en het bestaan van die risicofactoren verhoogt het gevaar voor hartproblemen en cerebrovasculaire problemen.
Welke behandelingen?
Te vet en teveel eten en het gebrek aan lichaamsbeweging zijn de twee belangrijkste oorzaken van zwaarlijvigheid. Het ligt dus voor de hand, om terug een gezond gewicht te hebben moet men gevarieerd, gezond en evenwichtig eten en bewegen wanneer het maar mogelijk is.
Het aantal kilo’s men moet afvallen om een gezond lichaamsgewicht te bereiken, hangt uiteraard af van het begingewicht. Belangrijk om weten is echter dat een gewichtsverlies van 5 tot 10% reeds gunstig is voor de gezondheid van hart en bloedvaten, omdat precies het buikvet (dat voor hart en bloedvaten het gevaarlijkst is) als eerste verdwijnt bij het vermageringsproces. Een gewichtsverlies van 5 à 10% volstaat vaak al om het suiker- en cholesterolgehalte weer normaal te maken. Bij een daling van het BMI onder 27, verdwijnt het risico gebonden aan zwaarlijvigheid.
