Wat is roken?

Roken verwijst naar “acute of chronische vergiftiging van fysiologische en psychologische aard, veroorzaakt door tabaksmisbruik”. In het verlengde daarvan spreken we van “roken” om te verwijzen naar alle tabaksgebruik.

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen actief roken (vrijwillige inademing van tabaksrook, wanneer iemand rookt) en passief roken (onvrijwillige inademing van tabaksrook, wanneer iemand niet rookt maar de sigarettenrook van iemand anders die rookt inademt).

Hoeveel sigaretten mag ik roken om gezond te zijn?

Er mogen geen sigaretten worden gerookt voor een goede gezondheid. Een sigaret is niet goed voor het lichaam. Tabak heeft zelfs in kleine hoeveelheden schade aan het lichaam. Het is altijd beter voor uw gezondheid om niet te roken dan te roken.

Ook al rookt u al lang en heeft tabak al schade aan uw lichaam toegebracht, dan nog is stoppen met roken goed voor uw gezondheid.

De belangrijkste valkuil is het “kleine” roken van de jongere. Opgemerkt moet worden dat meer dan 90% van de jongeren die 3 of 4 sigaretten per dag roken, vastzitten in een verslaving die hen zal dwingen regelmatig te roken, vaak gedurende 30 of 40 jaar. Stoppen met roken is nooit gemakkelijk als je verslaafd bent aan nicotine. De boodschap is dus duidelijk: het is beter om niet te beginnen met roken!

Waarom zouden we niet roken?

Roken, zowel actief als passief, is zeer schadelijk voor onze gezondheid. Daarom is de verslaving die het genereert des te gevaarlijker. Tabaksgebruik is wereldwijd de belangrijkste oorzaak van vermijdbare sterfgevallen, dus het is een belangrijk punt van zorg voor de volksgezondheid. 

Het is verantwoordelijk voor een veelheid van schade (slechte adem, verminderde smaak en geur, vroege en uitgesproken rimpels, vergeling van tanden en vingers, hoesten of chronische bronchitis, verschillende soorten kanker). Maar het grootste gevaar van roken is waarschijnlijk de zeer sterke neiging om de wanden van de slagaders te verdikken, vooral de slagaders die het hart en de hersenen van bloed voorzien. Deze verdikking is verantwoordelijk voor hartaanvallen en beroertes, die het vaakst voorkomen bij jonge mensen.

Met andere woorden, roken is een belangrijke cardiovasculaire risicofactor: 

• Het percentage hartaandoeningen ligt 70% hoger bij rokers dan bij niet-rokers;

• Rokers hebben 2 tot 3 keer meer kans op een hartaanval dan niet-rokers;

• Bijna 30% van de hartaanvallen is te wijten aan roken;

• De kans op een beroerte (als gevolg van een breuk of obstructie van een bloedvat dat bloed naar de hersenen brengt) is bij rokers 3 keer zo groot als bij niet-rokers;

• Angina pectoris en arteritis van de onderste ledematen komen ook vaak voor bij rokers.

Bovendien is roken, zoals alle risicofactoren, nog schadelijker wanneer het met andere factoren wordt geassocieerd. Rokers met een licht hoge bloeddruk en bloedcholesterol hebben bijvoorbeeld een 8-voudig hoger risico op een hartaanval dan niet-rokers met een normale bloeddruk en bloedcholesterol.

Nicotine en koolmonoxide zijn de belangrijkste oorzaken van de schadelijke cardiovasculaire effecten van roken. Vanaf de eerste trek verhoogt nicotine de bloeddruk en de hartslag, terwijl koolmonoxide helpt om de bloedoxygenatie te verminderen. En het duurt 20 minuten na de laatste trek voor de bloeddruk en hartslag om weer normaal te worden. Wat koolmonoxide betreft, 8 uur na de laatste trek zal het gehalte aan koolmonoxide in het bloed slechts met de helft zijn gedaald. In feite is de gewone roker een intermitterende hypertensieve en een permanente semi-asfyxie, twee situaties die het cardiovasculaire systeem niet prettig vindt als de situatie zich dag na dag herhaalt. En aangezien nicotine een harddrug is (het is een van de meest verslavende drugs), is het niet verwonderlijk dat rokers een verhoogd risico lopen op atherosclerose en de belangrijkste complicaties, hartaanval, arteritis en beroerte.

Enkele cijfers

Tabak doodt jaarlijks wereldwijd bijna 5 miljoen mensen. In België zijn bijna 20.000 sterfgevallen per jaar (55 sterfgevallen per dag) rechtstreeks toe te schrijven aan tabak, waarvan een kwart aan hart- en vaatziekten. Deze cijfers zijn niet aanvaardbaar. 

Deze situatie is des te pijnlijker omdat het stoppen met roken het mogelijk maakt om het risico aanzienlijk en duurzaam te verminderen. Een jaar na de laatste sigaret is het risico van een beroerte weer terug bij dat van een niet-roker. Binnen twee jaar is het risico op een hartaanval met 50% verminderd en na ongeveer tien jaar zonder tabak wordt de levensverwachting van de ex-roker hetzelfde als die van een persoon die nog nooit heeft gerookt.

In 2019 is het nog steeds bijna één Belg op vier ouder dan 15 jaar die elke dag rookt. Ook moet worden opgemerkt dat rokers door roken de mensen om hen heen besmetten en dat hun kinderen op hun beurt het risico lopen in de tabaksval te vallen.

Hoe stoppen?

Er bestaan effectieve methoden om te stoppen met roken, en artsen zijn er om u te helpen! Hulp is altijd beschikbaar op https://www.tabakstop.be/ 

Als je een roker bent, wanhoop dan niet, de weg is vaak lang en moeilijk, maar de kans om te stoppen is reëel. Er zijn effectieve zorgprogramma’s en ondersteuning op maat van elk individu. Het kennen van uw nicotine-afhankelijkheid kan een troef zijn bij het starten van de terugtrekking. De Fagerström-test is een eenvoudig, betrouwbaar en gebruiksvriendelijk instrument.

Van de mensen die stoppen met roken, begint 70% opnieuw in minder dan drie maanden tijd. Als dit je overkomt, is het noodzakelijk om deze terugval te zien als een stap terug, niet als een mislukking of een totale nederlaag. We moeten gewoon weer op het goede spoor komen. In deze context is het een waardevolle troef om de oorzaken van die mislukking te analyseren en te gebruiken om beter om te gaan met moeilijke situaties.