Bij de geboorte is de wand van de slagaders glad vanbinnen. Maar in de loop der jaren kan de binnenkant van de slagaders beschadigd raken. Dit geeft een ontstekingsreactie waardoor de vaatwand verdikt. Zo’n plaatselijke verdikking van de vaatwand wordt een plaque genoemd. Het hele ontstekingsproces heet slagaderverkalking of atherosclerose.

Ons bloed stroomt door de slagaders om zuurstof en voedingsstoffen naar de organen te vervoeren. Atherosclerose is een vaatziekte die de slagaders van ons lichaam aantast en de bloedstroom verstoort. Hierbij treedt er een beschadiging van de binnenwand van de slagaders (het endotheel) op.

Deze beschadiging wordt gekenmerkt door de geleidelijke opbouw van atherosclerotische plaques op de binnenwanden van de slagaders, die hun diameter verkleinen en de bloedstroom verstoren.

Het endotheel is het bedekkend laagje van de binnenwand van de slagader, dat kan variëren in flexibiliteit en sterkte, en de vorming van stolsels helpt voorkomen. Deze functie van het endotheel kan worden aangetast door de ontwikkeling van atherosclerotische plaques.

Gezonde slagader en zieke slagader met plaquevorming

Plaques kunnen de wanden van de slagaders dik en hard maken, waardoor deze geleidelijk vernauwen of verstopt geraken, wat de bloedstroom gaat belemmeren. Bij een gladde binnenlaag van een bloedvat is er een kleine kans dat er iets aan de vaatwand blijft plakken. Wanneer die laag beschadigd is, dringen er witte bloedcellen en vette stoffen zoals cholesterol doorheen en worden atherosclerotische plaques gevormd. Ze hopen zich op in de vaatwand. Dit zorgt voor een steeds dikkere vaatwand. Er kan op die plek minder bloed doorheen.

In het begin is plaque stabiel. Maar de plek wordt steeds zwakker als zich meer stofjes ophopen in zo’n plaque. Dan kan vervolgens de plaque scheuren en komt de inhoud van de plaque in contact met het bloed. Het bloed stolt en er ontstaat een bloedstolsel op de plaque. Dit kun je vergelijken met een wondje op de huid waarbij er een korstje wordt gevormd. Dit bloedstolsel kan dan de slagader afsluiten. Er kan ook een stukje afbreken en iets verderop een bloedvat afsluiten naar een belangrijk orgaan.

In beide gevallen zorgen de klonters voor een blokkade van de bloedstroom. De organen krijgen geen bloed (en zuurstof) meer omdat de slagader waardoor het bloed zou moeten stromen, geblokkeerd of kapot is.

Plaques vormen zich langzaam en geleidelijk over een lange periode (vanaf de kindertijd), vaak zonder duidelijke symptomen, totdat ze de bloedstroom voldoende verstoren om symptomen te veroorzaken.

Veel mensen hebben op hun veertigste al plaquevorming. Een matige obstructie van het bloedvat heeft echter weinig effect op de bloedstroom en voelt men meestal niet. Daarom wordt atherosclerose vaak een stille moordenaar genoemd. Preventie en screening blijven daarom ook een belangrijk objectief in het bestrijden van deze ziekte.

Aan sommige oorzaken kan men niets doen, zoals het ouder worden, het hebben van een familiale aanleg, of man zijn (een vrouw is tot aan de menopauze relatief goed beschermd door oestrogeen).

Aan de andere kant zijn er veel oorzaken die preventief behandeld kunnen worden. Atherosclerose begint wanneer de binnenwand van de slagader wordt beschadigd, met name door :

  • Roken, dat leidt tot een vernauwing van de diameter van de slagaders en zo bijdraagt tot het tekort aan bloedtoevoer naar het hart. Bij rokers is het risico van een hartinfarct drie keer zo hoog als bij niet-rokers.

  • Een hoge cholesterol, aangezien dit het hoofdbestanddeel is van atherosclerotische plaques. Bovendien draagt het bestaan van een teveel aan cholesterol bij tot de sterkte van de afbraak van de vaatwanden in verhouding tot de andere risicofactoren.

  • Overgewicht is een belangrijke risicofactor, mede door opstapeling van verzadigde vetten

  • Hoge bloeddruk, waardoor het hart sterker moet samentrekken om bloed naar de organen te sturen. Dit extra werk verzwakt de vaatwand en het kapsel dat de atheromateuze plaques bedekt.

  • Diabetes: hoge bloedsuikerwaarden gaan de vaatwand vernietigen.

In de meeste gevallen veroorzaakt atherosclerose geen symptomen totdat het ver genoeg gevorderd is om een belangrijk bloedvat te blokkeren. Als je symptomen voelt, is het meestal al te laat.

Atherosclerose kan alle slagaders in het menselijk lichaam aantasten :

  • In de slagaders die het hart van bloed voorzien, de kransslagaders, brengt atherosclerose het risico van coronair lijden met zich mee. De meest voorkomende klinische verschijnselen van coronair lijden zijn angina pectoris (pijn in de borststreek) en kan uiteindelijk leiden tot een hartinfarct.

  • Wanneer atherosclerose de circulatie van de hersenen aantast of de toevoer belemmert in de halsslagaders, zijn de verschijnselen van neurologische aard. De meest voorkomende zijn de TIA (= transient ischaemic attack ), een kortdurende beroerte waarbij snel herstel optreedt en een beroerte of herseninfarct in het ergste geval.

  • Ook in de benen kunnen de slagaders aangetast worden. Symptomen hiervan zijn de zogenaamde ‘etalagebenen’. Omdat er minder zuurstof naar de benen vervoerd wordt door de vernauwingen, krijg je soms stekende pijnen of krampen in de benen. Als men vervolgens stil staat (bvb aan de etalage van een winkel), verdwijnt deze pijn.

Slagaderverkalking begint al op jonge leeftijd. Daarom is het noodzakelijk om de juiste preventieve acties te ondernemen vooraleer men symptomen krijgt. Een gezonde en gebalanceerde levensstijl is hierbij prioritair. Dit houdt in dat men voldoende lichaamsbeweging na moet streven.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) geeft het advies om minstens 150 minuten per week aan matige lichaamsbeweging (rustig fietsen, wandelen) te doen. Daarnaast is ook een evenwichtig voedingspatroon belangrijk. Hierbij wordt aangeraden om verse groenten en fruit, volle granen, onverzadigde vetten (vis, olijfolie) te eten. Hier vindt u meer info over een gezond voedingspatroon. Een gezonde balans van lichaamsbeweging en voeding zal helpen een gezond gewicht na te streven.

Daarnaast is het vermijden van risicofactoren primordiaal in het bestrijden van atherosclerose. Roken verhoogt het risico op atherosclerose en wordt, zoals altijd, sterk afgeraden voor een gezonde levensstijl.

Naast deze lifestyle aanpassingen is de behandeling met medicatie afhankelijk van de risicofactoren. De meeste patiënten krijgen medicijnen om hun bloeddruk en cholesterol (op LDL-niveau) te verlagen en te reguleren.

Voorkomen is daarom belangrijker dan genezen! Laat geregeld je bloeddruk, cholesterol en andere cardiovasculaire risicofactoren meten.

Wij danken onze partners, zonder wie deze campagne niet mogelijk was geweest.

GETUIGE VAN EEN HARTSTILSTAND ?

HOE HERKEN JE EEN HARTSTILSTAND ?

Het slachtoffer verliest het bewustzijn, reageert niet als men luid roept en ademt niet of heeft geen normale ademhaling.

Hoe reageren ?

Bel de 112
en geef het juiste adres op

Ga meteen over tot hartmassage
a. Plaats je handen in het midden van de borst.
b. Op het ritme van “Staying Alive” duw je 30 keer krachtig op de borst van het slachtoffer (100 keer per minuut)

Defibrilleer met een AED :
Zet het toestel aan en volg de instructies.

Wanneer de hulpdiensten aangekomen zijn, wees fier, jouw handen hebben een leven gered… Word HartRidder !

1 minuut gewonnen is 10 % meer overlevingskans !
Een leven redden kunnen we allemaal.

Vull uw INAMI nummer :

Test_inami nl
Je suis médecin
reCAPTCHA

QUIZZ DU COEUR

[charitable_registration]

Quiz van het hart

Testez-Vous nl
U bent
Boutons radio
Hoe oud bent u ?
Hebt u reeds hartproblemen gehad ?
Lijdt u aan diabetes ?
Hebt u een cholesterolprobleem ?
*
Lijdt u aan hoge bloeddruk ?
*
Heeft een lid van uw familie al een cardiovasculaire aandoening gehad ?
Rookt u elke dag ?
Doet u regelmatig aan lichaamsbeweging :het equivalent van minstens 30 minuten stappen per dag, 5 dagen op 7 ?